Η Αρχαία Ζηρήνεια

Κατά την προϊστορική τους άφιξη, οι Θράκες επέλεξαν στρατηγικώς και φυσικώς οχυρωμένους χώρους που τους έδιναν την ευκαιρία να ελέγχουν τις οικονομικές και στρατιωτικές δραστηριότητες στην περιοχή. Η θέση Δερβένι βρίσκεται κοντά στην εκβολή του ποταμού Μαγκάζι στον Έβρο οποίος πηγάζει από το Βουνό του Θεού, το Τανρί Νταγκ για τους Τούρκους. Δίπλα στις όχθες του είχαν αναπτυχθεί αρκετοί αρχαίοι οικισμοί, σύμφωνα με τα πλούσια, έως σήμερα, ευρήματα. Ένας απ΄ αυτούς, όπως προκύπτει από τα πλούσια ευρήματα της Ρωμαιοκρατίας, είναι η θέση, όπου σήμερα βρίσκεται η Μονή της Δαδιάς. Κοντά στην εκβολή του ποταμού, δυο υψώματα κλίνουν το ένα προς το άλλο, αφήνοντας μία στενή δίοδο ανάμεσα τους. Η μοναδικότητα της θέσης εξασφάλιζε την εποπτεία των κύριων χερσαίων και ποτάμιων δρόμων, οι οποίοι οδηγούσαν από το Αιγαίο πέλαγος και την Ανατολική Μεσόγειο προς την ενδοχώρα των Βαλκανίων και προς τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.Ο τόπος συνδυάζει τη γεωμορφολογία του οδικού κόμβου με τη θέση του κοντά στο ποτάμι και την γειτονία της οροσειράς της Ροδόπης με την εύφορη κοιλάδα από τις δυο πλευρές του ποταμού. Έτσι αυτός ο τόπος είχε αναδειχθεί σε στρατηγικό στρατιωτικό και εμπορικό κέντρο. Η πυκνότητα και ο αριθμός των ιστορικών οικισμών σ΄ αυτή την περιοχή, που καταλαμβάνουν μόνο κάποια τετραγωνικά χιλιόμετρα, είναι εντυπωσιακά.

Αυτοί μπορούν να χρονολογηθούν στην πρώιμη εποχή του Σιδήρου, παρότι η έρευνά τους μπορεί να αποκαλύψει ακόμη και πρωιμότερους οικισμούς και ευρήματα. Σε κυρίαρχη θέση είναι η τοποθεσία του ανατολικού τμήματος της περιοχής, η οποία χαρακτηρίζεται από τις λαξευμένες στους βράχους κόγχες, τις «κινστέρνες», πιθανώς τάφους και τις συμβολικές χαρακτές απεικονίσεις. Όλα αυτά είναι πολύ πιθανόν να ήταν τελετουργικής- θρησκευτικής σημασίας και αποτελούσαν τμήμα του μεγαλιθικού πολιτισμού. Ο τόπος κατοικείται διαρκώς από την αρχαιότητα, όπως αποδεικνύεται από το πλήθος των οστράκων της κεραμικής και τα λοιπά κινητά αντικείμενα, καθώς και από τα απομεινάρια αρχαίων κατοικιών. Δυστυχώς, η διαρκής αφαίρεση οικοδομικών υλικών από τους χωρικούς για την ανέγερση των σπιτιών τους και η συνεχής καλλιέργεια των εδαφών, έχουν στερήσει τη χαρά της αποκάλυψης περισσότερων για τους ιστορικούς οικισμούς. Οι αρχαίες γραπτές πηγές και ιδιαίτερα τα Ρωμαϊκά οδοιπορικά μας επιτρέπουν να ταυτίσουμε τον εν λόγω οικισμό με την αρχαία της Ζειρηνία ή Ζέρβαι ή Ζούρμπαι, ένα θρακικό οικισμό, ο οποίος πιθανότατα επανιδρύθηκε από τους Αντωνίνους κατά τις αρχές του 2ου μ.Χ. αιώνα. Ο τελευταίος ιδρύθηκε όχι μόνο για να χρησιμοποιείται ως σταθμός (mutatio), αλλά επίσης ως μία αυτόνομη πόλη με Βουλή και Δήμο, ακολουθώντας τη δομή και τον τύπο της αρχαίας Ελληνικής ?πόλεως?, καθώς μπορούμε να υποθέσουμε από αποσπασματικά σωζομένη επιγραφή η οποία ανακαλύφθηκε προσφάτως στο Δερβένι.

πηγη http://www.kardzhali-soufli.com